Հարկային օրենսգիրք
Մինչև 2018 թվականի հունվարի 1-ը Հայաստանի Հանրապետությունում կիրառվող հարկատեսակները սահմանվում և հարկային հարաբերությունները կարգավորվում էին առանձին օրենքներով, որոնցից յուրաքանչյուրը սահմանում էր կոնկրետ մեկ հարկատեսակ, հարկային վերահսկողության գործիքներ կամ կարգավորում հարկման համակարգի որևէ մաս, ինչպես, օրինակ, «Եկամտային հարկի մասին» օրենքը, «Ավելացված արժեքի հարկի մասին» օրենքը, «Շահութահարկի մասին» օրենքը, «Դրամարկղային գործառնությունների մասին» օրենքը և այլն։
2015 թվականին առաջին անգամ պաշտոնական մակարդակով քննարկվեց հարկային համակարգի օրենսդրական կարգավորումը մեկ միասնական օրենսգրքում ամփոփելու հարցը: Մշակվեց և 2015 թվականի հոկտեմբերի 8-ին ՀՀ պետական եկամուտների կոմիտեի կողմից ՀՀ կառավարության քննարկմանը ներկայացվեց Հարկային նոր օրենսգրքի նախագիծը՝ նախնական խմբագրմամբ: Նախագիծը հավանության արժանացավ ՀՀ կառավարության կողմից: Վարչապետ Հովիկ Աբրահամյանի կողմից ՀՀ ֆինանսների նախարարությանը հանձնարարվեց նախագիծը քննարկել բոլոր շահագրգիռ գերատեսչությունների հետ, ինչպես նաև նախագիծը ներկայացնել հանրային քննարկման՝ ընդգրկելով հնարավորինս լայն հանրային շրջանակներ: Այդ հանձնարարականի շրջանակներում օրենսգրքի նախագծի նախնական տարբերակն անցել է բավականին լայն քննարկումներ: Բազմաթիվ խորհրդակցություններ են եղել նաև ՀՀ վարչապետի մոտ: Այդ քննարկումների արդյունքների հիման վրա օրենսգրքի նախագիծը, ի սկզբանե ամրագրված սկզբունքների ներքո, լրամշակվել է, ինչի արդյունքում առավել հստակեցվել են ինչպես հարկային քաղաքականության, այնպես էլ հարկային վարչարարության ուղղությունները:
2016 թ․ մարտի 31-ին Հարկային օրենսգրքի նախագծի լրամշակված տարբերակը ներկայացվեց ՀՀ կառավարության քննարկմանը: ՀՀ ԿԱ պետական եկամուտների կոմիտեի նախագահի տեղակալ Վախթանգ Միրումյանը մի քանի սկզբունքների ներքո հակիրճ ներկայացրեց այն միջոցառումները, որոնք կոչված են արտացոլելու, թե ինչպես են այդ սկզբունքներն իրացվելու:
Ըստ Միրումյանի՝ առաջին սկզբունքն այն է, որ Հարկային օրենսգիրքը նախևառաջ պետք է ապահովի տնտեսության երկարաժամկետ աճը՝ չկարևորելով կարճաժամկետ արդյունքները: Այս սկզբունքի ներքո նոր օրենսգրքով առաջարկվում են մի շարք արմատական միջոցառումներ: Մասնավորապես, ավելացված արժեքի հարկի (ԱԱՀ) մասով՝ օրենսգրքի ընդունումից հետո ոչ միայն արտահանողները հնարավորություն կունենան ետ ստանալ ԱԱՀ-ի գումարները, որոնք վճարված են մատակարարներին, այլ նաև այն տնտեսավարող սուբյեկտները, որոնք մեր տնտեսությունում կատարել են ներդրումներ և ներդրումների մեծածավալությամբ պայմանավորված հնարավորություն չեն ունեցել օգտագործելու վեց ամսվա կտրվածքով իրենց մատակարարներին վճարած ԱԱՀ գումարները: Այս սկզբունքի ներքո նշվեց նաև մեկ այլ միջոցառում ևս. այն նախատեսվում է տնտեսության համար կարևոր նշանակություն ունեցող արտադրական սարքավորումների, ինչպես նաև հումքի որոշ տեսակների համար ԱԱՀ-ի գումարների տարաժամկետում: Դա նշանակում է, որ օրենսգրքի ընդունումից հետո արտադրական նշանակության սարքավորումները, ինչպես նաև հումքի տեսակներ երրորդ երկրներից ներմուծելու դեպքում ԱԱՀ-ն կվճարվի ոչ թե մաքսային մարմին ներմուծման օրվանից 10 օրվա ընթացքում, այլ մինչև հաջորդ ամսվա 20-ը, այսինքն՝ ժամանակային առումով տնտեսավարող սուբյեկտները այստեղ ևս լրացուցիչ հնարավորություններ կունենան:
Երկրորդ սկզբունքը, ըստ Վ. Միրումյանի, վերաբերում էր նրան, որ նոր օրենսգրքով բյուջետային եկամուտների կայունությունը կարևորվում է ինչպես միջնաժամկետ, այնպես էլ երկարաժամկետ հատվածում: Այս սկզբունքի ներքո հիմնական առանցքային ուղղությունը ակցիզային հարկերն են, քանի որ որպես եկամուտների գեներացման հիմնական աղբյուր դիտարկվում է հենց ակցիզային հարկը: Այդ առումով նախատեսվում է 2017-2021 թթ. ընթացքում սահուն, ըստ տարիների որոշակիորեն վերանայել ծխախոտի արտադրանքի, օղու, ինչպես նաև վառելիքի որոշ տեսակների համար ակցիզային հարկի դրույքաչափերը: Ծխախոտի և օղու մասով դրույքաչափերը համապատասխանեցվում, ներդաշնակեցվում են Եվրասիական տնտեսական միության անդամ երկրներում գործող դրույքաչափերին:
2016 թ․ հոկտեմբերի 4-ին ՀՀ Ազգային ժողովն ընդունեց Հարկային օրենսգիրքը: Նույն թվականի նոյեմբերի 1-ին այն ստորագրվեց ՀՀ նախագահի կողմից։ Արդյունքում շրջանառության մեջ դրվեց ՀՀ առաջին Հարկային օրենսգիրքը, որը նախատեսված էր ուժի մեջ մտցնել 2018 թ․ հունվարի 1-ից։
Այնուամենայնիվ, օրենսգրքի որոշ կարգավորումներ ոչ միանշանակ ընդունվեցին հարկային հարաբերությունների մասնակիցների և շահառուների կողմից: Ըստ այդմ՝ վիճահարույց հարցերի վերաբերյալ քննարկումները շարունակվում էին, որոնց արդյունքում օրենսգիրքը մի քանի անգամ ենթարկվեց փոփոխությունների՝ մինչև ուժի մեջ մտնելը։
Ի՞նչ փոխեց Հարկային օրենսգիրքը հարկային հարաբերությունների կարգավորման մեջ
Հարկային օրենսգիրքը դարձավ Հայաստանում կիրառվող հարկերի, ինչպես նաև՝ օրենսգրքով նախատեսված վճարները հնարավորինս ամբողջական ներկայացնող առաջին իրավական փաստաթուղթը։ Նշենք մի քանի կարևոր բարեփոխումներ, որ տեղի ունեցան հարկման համակարգում՝
- Հայաստանում կիրառվող հարկատեսակները ներառվեցին մեկ իրավական փաստաթղթում։ Այս բարեփոխումը դյուրին դարձրեց երկրի ներսում հարկային համակարգի շահառուների աշխատանքը, հնարավորինս պարզեցրեց օտարերկրյա ներդրողների և շահագրգիռ այլ օտարերկրյա սուբյեկտների համար ՀՀ իրավական համակարգի մասին տեղեկություններ հավաքելու և հարկային դաշտին վերաբերող կանխատեսումներ անելու աշխատանքը,
- Հարկային օրենսգիրքը, բացի այն, որ առանձին հարկատեսակների հարկման բազա, դրույքաչափ սահմանող փաստաթուղթ է, սահմանում է նաև Հայաստանի հարկային համակարգի սկզբունքները, հարկի և վճարի հասկացությունները, տեսակները, հարկ վճարողների շրջանակը, հարկի դրույքաչափերը, հարկի հաշվարկման, վճարման, իսկ օրենսգրքով սահմանված դեպքերում՝ հարկային պարտավորությունների գանձման կարգն ու ժամկետները, ինչպես նաև հարկային արտոնությունները,
- Հարկային օրենսգիրքը հարկային համակարգ բերեց մի նոր մակարդակ. այն բոլոր վիճարկելի օրենսդրական կարգավորումները, որոնց վերաբերյալ նախկինում Պետական եկամուտների կոմիտեն տվել է (կամ ստիպված էր տալ) պաշտոնական կամ ոչ պաշտոնական պարզաբանումներ, իրենց լուծումն են գտել հարկային օրենսգրքում՝ այն դարձնելով հնարավորինս ավելի պարզ և կիրառման համար միանշանակ մեկնաբանվող,
- Հարկային օրենսգրքում տարբեր դրույթների միջև կապը ներկայացված է հստակ հղումներով: Հղումներն իրենց հերթին հստակեցված են հոդվածի, մասի, կետի նույնիսկ ենթակետի ճշգրտությամբ, եթե դրա կարիքը կա:
Հարկային օրենսգիրքը բաղկացած է 4 մասերից՝ ընդհանուր մաս, հատուկ մաս, հարկային վարչարարության մաս ու եզրափակիչ և անցումային մաս։
Ընդհանուր մասում առանձնացված համապատասխան բաժիններով, գլուխներով և հոդվածներով սահմանվում և կարգավորվում են՝
- Հասկացությունները և հարկերի համակարգը,
- Հարկ վճարողները (հարկային գործակալները) և հարկային մարմինը,
- Հարկային պարտավորությունները, հաշվետվական համակարգը և հաշվարկային փաստաթղթերը:
Հատուկ մասում սահմանվում են հարկատեսակները, որոնցից յուրաքանչյուրի համար սահմանվում են՝
- Հարկ վճարողների շրջանակը,
- Հարկման օբյեկտները,
- Հարկման բազաները,
- Հարկի դրույքաչափը,
- Հարկման առանձնահատկությունները, արտոնությունները,
- Հաշվետու ժամանակաշրջանը,
- Հարկի հաշվարկման և վճարման կարգը:
Հարկային վարչարարության մասը վերաբերում է Պետական եկամուտների կոմիտեի կողմից իրականացվող վերահսկողությանը, մասնավորապես՝
- Հարկային մարմնում որպես հարկ վճարող հաշվառման կանգնելու գործընթացը, անհրաժեշտ փաստաթղթերը, հարկ վճարողի հաշվառման համար/ ՀՎՀՀ/ ստանալը, հաշվառումը ձևակերպելը և կասեցնելը, կազմակերպության վերակազմավորման, լուծարման գործընթացը ձևակերպելը,
- Հարկ վճարող-հարկային մարմին երկկողմանի կապի ապահովումը՝ հարկային մարմնի կողմից տրվող իրազեկումների և հարկ վճարողների հարցերի վերաբերյալ պաշտոնական պարզաբանումների տեսքով, հարկ վճարողին ծանուցելու ընթացակարգը,
- Հարկային վերահսկողության նպատակով իրականացվող կամերալ և արտագնա ուսումնասիրությունները և դրանց կատարման կարգը, յուրաքանչյուր ուսումնասիրության տեսակի շրջանակները և անհրաժեշտ գործիքակազմը, ինչպես, օրինակ, հսկիչ գնման կամ չափագրման մեխանիզմների կիրառումը,
- Հարկային խախտումների հայտնաբերման դեպքում դրանց պատասխանատվությունը՝ տույժերի, տուգանքների սահմանումը հնարավոր խախտումների դեպքում, ինչպես նաև հարկ վճարողի կողմից դրանց բողոքարկման ընթացակարգը,
- Տրանսֆերային գնագոյացման կարգավորումները:
Հարկ է նշել, որ այս կարգավորումները Հարկային օրենսգրքում ներառվեցին միայն 2020 թ․ հունվարի 1-ից և ամբողջությամբ նոր էին հարկ վճարողների համար:
Բացի դա, հարկային վարչարարության մասում տեղ են գտել հաշվապահական հաշվառման մաս կազմող որոշ գործառույթների նկատմամբ սահմանափակումներ, ինչպես, օրինակ, դրամարկղային գործառնությունների նկատմամբ սահմանափակումները, հսկիչ դրամարկղային մեքենաների կիրառության կարգն ու սահմանափակումները, ակցիզային դրոշմանիշերի և դրոշմապիտակների կիրառության կանոնները և այլն:
Եզրափակիչ և անցումային մասը կարգավորում է առանձին օրենքների կիրառումից անցումը Հարկային օրենսգրքին: Տարիներ շարունակ կիրառվող օրենքները օրենսգրքում ներառվեցին էականորեն լուրջ փոփոխություններով, և դրանցից մի զգալի մասը ուժի մեջ պետք է մտներ ավելի ուշ, քան օրենսգիրքը, քանի որ դեռ շարունակելու էին գործել առանձին օրենքներում ներառված հոդվածները, կամ որոշ փոփոխություններ գործելու էին ավելի շուտ, քան օրենսգրքի ուժի մեջ մտնելը: Ինչպես, օրինակ, «Ավելացված արժեքի հարկի մասին» ՀՀ օրենքի 26-րդ հոդվածով սահմանվող՝ ԱԱՀ-ի բացասական տարբերության հաշվանցման սահմանափակումը, որը շարունակում էր գործել մինչև 2019 թ․ դեկտեմբերի 31-ը՝ անկախ Հարկային օրենսգրքի ուժի մեջ մտած լինելու հանգամանքից: Օտարերկրյա ֆիզիկական անձանց՝ ՀՀ աղբյուրներից ստացած շահաբաժինները եկամտային հարկով հարկման ենթակա դարձան 2017 թ․ հունվարի 1-ից՝ չնայած, որ օրենսգիրքը դեռ ուժի մեջ չէր:
Այդուհանդերձ, օրենսգրքի հնարավոր փոփոխությունների մասին, հատկապես՝ նշանակալի և մեծածավալ փոփոխությունների մասին խոսվում էր դեռևս օրենսգրքի նախագծի քննարկման փուլերում։ Մասնավորապես, օրենսգիրքը կառավարություն ներկայացնելիս Պետական եկամուտների կոմիտեն հայտնում էր նաև 2018, 2020 և 2021 թվականներին նախատեսվող փոփոխությունների մասին։
Եթե հաշվի չառնենք մինչև 2018 թ․ հունվարի 1-ը կատարված փոփոխությունները, ապա օրենսգիրքն ուժի մեջ մտնելուց հետո առաջին փոփոխությունը տեղի ունեցավ 2018 թ․ փետրվարի 27-ին, որը ստացավ հետադարձ ուժ և տարածվեց 2018 թ․ հունվարի 1-ից հետո ծագած հարաբերությունների վրա։ Փոփոխության արդյունքում փոխվեցին արտոնագրային հարկի դրույքաչափերը գործունեության որոշ տեսակների մասով։
Նույն թվականի հունիսի 21-ին ընդունվեց Հարկային օրենսգրքի փոփոխությունների մեծածավալ փաթեթ՝ N ՀՕ-338-Ն օրենքը։ Փոփոխության ենթարկվեց Հարկային օրենսգրքի 85 հոդված՝ Հարկային օրենսգրքի հոդվածների ավելի քան 20 տոկոսը։ Փոփոխությունները վերաբերում էին գրեթե բոլոր հարկատեսակներին՝ շրջանառության հարկ, ավելացված արժեքի հարկ և այլն։ Բացի հարկատեսակների հաշվառման փոփոխություններից, ներդրվեց մի շատ կարևոր հոդված, որը վերաբերում էր հարկ վճարող-հարկային մարմին կապին։ Մասնավորապես, հարկային մարմնի կողմից տրամադրվող պարզաբանումների համար սահմանվեցին ժամկետներ։ Այս դեպքում նույնպես փոփոխությունների մի մասը ստացավ հետադարձ ուժ և տարածվեց 2018 թ․ հունվարի 1-ից հետո ծագած հարաբերությունների վրա, մի մասը՝ 2018 թ․ հուլիսի 1-ից, մնացածը՝ 2019 թ․ հունվարի 1-ից։
Հաջորդ փոփոխությունների մեծ փաթեթը՝ 25.06.2019 թ. N ՀՕ-68-Ն օրենքը, ուժի մեջ մտավ 2020 թ․ հունվարի 1-ից, բացառությամբ որոշ փոփոխությունների, որոնք ուժի մեջ մտան ավելի շուտ։ Փաթեթում տեղ գտավ մի նոր հարկման ենթակա գործունեության տեսակ՝ միկրոձեռնարկատիրությունը, դադարեց գործել արտոնագրային հարկը։ Արդյունքում, ՀՀ հարկման համակարգում ձևավորվեց հարկման 3 մակարդակ՝ մինչև 24 մլն տարեկան շրջանառությամբ ձեռնարկատերերը կարող են գործել որպես միկրոձեռնարկատիրական սուբյեկտներ և ստանալ հարկային արտոնություններ, մինչև 115 մլն տարեկան շրջանառությամբ ձեռնարկատերերը կարող են օգտվել շրջանառության հարկի հարկման եղանակից, իսկ 115 մլն-ից բարձր տարեկան շրջանառությամբ կազմակերպությունները կգործեն ընդհանուր հարկման համակարգում՝ ԱԱՀ և շահութահարկ։ Փոփոխվեցին եկամտային հարկի դրույքաչափերը։ Եկամտային հարկը պրոգրեսիվ դրույքաչափերից անցավ համահարթ հարկման դրույքաչափերի։ Այսինքն, անկախ ֆիզիկական անձանց եկամուտների չափից՝ բոլորի համար գործեց նույն դրույքաչափը։ Փոխվեց շահութահարկի դրույքաչափը. նախկին 20%-ը փոխարինվեց 18%-ով: Կարևորագույն փոփոխություն էր նաև այն, որ օտարերկրյա քաղաքացիների շահաբաժինների նկատմամբ եկամտային հարկի դրույքաչափը հավասարվեցվեց ՀՀ քաղաքացի ֆիզիկական անձանց շահաբաժինների նկատմամբ հարկման դրույքաչափին՝ 5%:
Օրենսգրքում կատարված հետագա փոփոխություններից, թերևս, ամենաաղմկահարույցը և հարկ վճարողների կողմից դժգոհությունների առիթ դարձած օրենքը 25.06.2020 թ. ընդունված N ՀՕ-332-Ն օրենքն էր, որն ուժի մեջ մտավ 2021 թ․ հունվարի 1-ից։ Այս օրենքով նախկինում գործող հողի հարկը և գույքահարկը փոխարինվեցին անշարժ գույքի հարկով և փոխադրամիջոցի գույքահարկով։ Սակայն դժգոհությունը ոչ թե հարկատեսակներին էր վերաբերում, այլ դրանց դրույքաչափերին։ Փոխվեց անշարժ գույքի կադաստրային արժեքը, այն մոտարկվեց գույքի շուկայական արժեքին և մի քանի անգամ ավելացավ։ Արդյունքում, ավելացավ նաև անշարժ գույքի տարեկան հարկը։
Հարկային օրենսգրքի փոփոխություններն արձագանքն են երկրում ստեղծված իրավիճակներին։ Այսպես, կորոնավիրուսային համաճարակով պայմանավորված՝ Հարկային օրենսգրքում տեղի ունեցան փոփոխություններ ի օգուտ հարկ վճարողների։ Այդ փոփոխություններից Էին 22․04․2020 թ. N ՀՕ-220-Ն, 01.06.2020 թ. N ՀՕ-282-Ն, 16․06․2020 թ. N ՀՕ-302-Ն օրենքներով կատարված փոփոխությունները՝
— 22․04․2020 թ. N ՀՕ-220-Ն օրենքով հարկ վճարողների կողմից հարկերի վճարումը ուշացնելու համար կիրառվող տույժի չափը փոխվեց և օրական 0․075%-ից դարձավ 0․04%՝ ի օգուտ հարկ վճարողների,
— 01.06.2020 թ. N ՀՕ-282-Ն օրենքով հարկ վճարողները հնարավորություն ստացան 2020 թ․ հուլիսի 1-ից մինչև 2020 թ․ դեկտեմբերի 31-ը ձեռք բերված հիմնական միջոցների համար օգտակար ծառայության ժամկետ սահմանել հարկ վճարողի հայեցողությամբ, բայց ոչ ավելի քիչ քան 1 տարին,
— 16․06․2020 թ. N ՀՕ-302-Ն օրենքով փոխվեց \շահութահարկի կանխավճարների հաշվարկման կարգը, ինչպես նաև բոլոր շահութահարկի կանխավճար վճարողները ազատվեցին 2020 թ. երկրորդ եռամսյակի կանխավճար վճարելու պարտավորությունից։
Այդուհանդերձ, անկախ փոփոխությունների հաճախականությունից և ծավալներից` պետք է աստել, որ Հարկային օրենսգիրքը բարեհաջող կերպով ներդրվեց և կատարում է իր առջև դրված խնդիրները։
Փաստաթղթեր
- ՀՀ Հարկային օրենսգիրք։ 2018/01/01
- ՀՀ Հարկային օրենսգրքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու և 2017 թվականի դեկտեմբերի 21-ի Հայաստանի Հանրապետության Հարկային օրենսգրքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին ՀՕ-206-Ն օրենքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին
- ՀՀ հարկային օրենսգրքում լրացում կատարելու մասին։ 2020/06/05
- ՀՕ-302-Ն 16.06.2020 ՀՀ հարկային օրենսգրքում փոփոխություններ կատարելու մասին։ 2020/06/18
- ՀՀ Հարկային օրենսգրքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու և 2018 թվականի հունիսի 21-ի «ՀՀ Հարկային օրենսգրքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու և 2017 թվականի դեկտեմբերի 21-ի «ՀՀ Հարկային օրենսգրքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին» ՀՕ-266-Ն օրենքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին» ՀՕ-338-Ն օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին։ 2020/01/01
- ՀՀ հարկային օրենսգրքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին։ 2020/07/01
- ՀՀ հարկային օրենսգրքում փոփոխություն և լրացում կատարելու մասին։ 2020/05/14
- ՀՀ հարկային օրենսգրքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին։ 2021/01/01
«Քաղաքականությունը ներսից». Կառավարությունն առաջարկել է հարկային նոր օրենսգիրք
Կառավարությունը առաջարկել է հարկային նոր օրենսգիրք, որը ինչպես պնդում է վարչապետը, պետք է խրախուսի աշխատանքը, այլ ոչ աղքատությունը։ Անցած տարվա նոյեմբերին Ֆինանսների նախարարությունը ներկայացրեց նախագծի առաջին տարբերակը, այնուհետև այս տարի՝ հունվարի 23-ին, հանրային քննարկման դրվեց երկրորդ տարբերակը։
Հարկային նոր օրենսգիրքը «Ազատության» «Քաղաքականությունը ներսից» հաղորդման ընթացքում քննարկում են Արտահանողների միության նախագահ Րաֆֆի Մղջյանը, «Քաղաքացի, հարկատու բիզնես, իրավապաշտպան կազմակերպություն» հասարակական կազմակերպության փոխնախագահ Էդուարդ Բադալյանը և «Հարկ վճարողների պաշտպանություն» հասարակական կազմակերպության ղեկավար Փայլակ Թադևոսյանը։
Հարկային օրենսգրքի փոփոխությամբ գների իջեցումը «ճիշտ չէ»
Հարկային օրենսգրքի փոփոխությամբ գների իջեցումը Հայաստանի կառավարությունը ճիշտ ճանապարհ չի համարում:
Ֆինանսների նախարար Վարդան Արամյանը այսօր հայտարարեց, որ աշխարհում նման պրակտիկա չկա․ — «Այստեղ հարկային գործիքով որևիցե արտոնություններ կամ գների վրա որևէ ազդման հետ կապված մանիպուլյացիաներ կամ խաղարկումներ անելը, կարծում եմ, դա ճիշտ չէ: Որովհետև հարկային օրենսդրությունը կամ հարկը ճիշտ գործիքը չէ»:
Հարկային օրենսգրքում փոփոխություններ կատարելու և մինչև 2018 թվականի հունվարի 1-ը եղած ակցիզային հարկի և եկամտային հարկի դրույքաչափերին վերադառնալու նպատակով Ազգային ժողովի «Ելք» խմբակցությունը արտահերթ նիստ անցկացնելու համար ստորագրահավաք էր սկսել։ Դրան միացավ նաև «Ծառուկյան» խմբակցությունը, և արդյունքում անհրաժեշտ ստորագրությունները հավաքվեցին։
Երկու ընդդիմադիր խմբակցությունները հայտարարում են, որ Հարկային օրենսգրքում փոփոխությունների նպատակը թանկացումները կանխելն ու հարկային բեռը թեթևացնելն է։
ՀՀԿ անդամ Վարդան Արամյանը, մինչդեռ, պնդում է, որ, օրինակ, ակցիզային հարկի բարձրացումը, որը թանկացումների է հանգեցրել վառելիքի ոլորտում, մեծ չէ․ — «Հարկային օրենսգիրքը քննարկելիս մենք, իհարկե, հաշվի առել ենք ակցիզային հարկի դրույքի բարձրացման ազդեցությունը գների վրա: Եվ դա գնահատված է 0.5 տոկոսային կետ»:
Հարկային օրենսգրքի փոփոխությունների հետևանքով այս տարեսկզբից մի քանի տասնյակ դրամով թանկացավ վառելիքը։ Եկամտահարկի բարձրացման արդյունքում 150 հազար դրամից ավելի աշխատավարձ ստացողների եկամտային հարկը ավելացել է 2 տոկոսով՝ 26-ի փոխարեն կազմելով 28 տոկոս: Նվազել է մինչև 150 հազար դրամ ստացողների եկամտահարկը՝ կազմելով 23 տոկոս: 2 միլիոն դրամից բարձր աշխատավարձ ստացողները վճարում են 36 տոկոս եկամտահարկ:
Ֆինանսների նախարարը պնդում է, որ Կառավարությունը պարտավորություններ ունի, որոնք իրականացնելու համար գումար է պետք․ — «Մենք ունենք պարտավորությունների սոցիալական ծրագրերի ֆինանսավորման, աշխատավարձերի վճարման, համայնքների համահարթեցման մասով և այլն, և այլն: Բնականաբար, դա պետք է ֆինանսավորվի կայուն աղբյուրներից: Եթե մենք անընդհատ գնում ենք թուլացումների, հարց է առաջանում՝ այդ մեր պարտավորությունները որտեղի՞ց պետք է ֆինանսավորեն»:
Հարկային օրենսգրքում փոփոխություններ նախաձեռնած «Ելք» խմբակցությունից Մանե Թանդիլյանը հակադարձում է նախարարին՝ պնդելով, որ թանկացումները եղան Հարկային օրենսգրքի փոփոխություններից հետո, և պարզ է, որ փոփոխությունները չեղարկելու դեպքում գների իջեցում կլինի․ — «Այն, ինչ ասում է պարոն նախարարը, ենթադրում եմ, նշանակում է, որ ցանկություն չկա վերանայելու այն դրույքաչափերը, որոնք ի վերջո ազդել են գնագոյացման վրա»:
Իսկ նախարարի պնդմանը, թե բարձրացումը շատ չէ, Թանդիլյանը հակադարձց, որ վառելիքի թանկացումը իր հետ նաև այլ ապրանքների թանկացում է բերում։
Ինչ վերաբերում է Վարդան Արամյանի հայտարարությանը, որ սոցիալական վճարներ, աշխատավարձեր վճարելու համար բյուջե գումար պետք է մտնի, ընդդիմադիր պատգամավորը ասաց, որ Կառավարությունը գումարը այլ տեղում պետք է փնտրի․ — «Ցույց կտանք նաև այն գումարների տեղը, որտեղից անհրաժեշտ է հավաքագրել հարկային մուտքերը, այլ ոչ թե բեռը ծանրացնել միջին խավի վրա: Միևնույն ժամանակ չենք մոռանում 30-50 տոկոս ստվերային տնտեսությունների մասին, որոնց թափանցիկ դարձնելը ամբողջությամբ Կառավարության իրավունքների և պարտականությունների ներքո է»:
Վարդան Արամյանը, մինչդեռ, հայտարարում է, որ Հարկային օրենսգրքով նաև իջեցումներ են արել և «տնտեսվարող սուբյեկտներին հնարավորություն են տվել ավելի արդյունավետ կառավարել կանխիկ հոսքերը»։
Արամյանը մի քանի անգամ ասաց, որ բյուջեն պետք է կայուն լինի․ քննարկել են և որոշել որ ակցիզային հարկով պետք է բալանսավորեն հոսքերը։
Նրա խոսքով, Հայաստանում ակցիզային հարկը տարածաշրջանում ցածրերից մեկն է, անգամ Վրաստանում այն գրեթե երկու անգամ ավելի բարձր է․ — «Իհարկե, մենք տեսնում ենք մեր ազգաբնակչության խոցելի խմբերին, սոցիալապես անապահովներին օժանդակենք այդպիսի գնաճային տատանումների ազդեցությունը մեղմելու մասով, ծախսային գործիքների միջոցով: Ինչը որ քննարկում ենք, ինչի մասին որ հայտարարություն արեց Հայաստանի Հանրապետության վարչապետը: Խոսքը վերաբերում է դիզելային վառելիքի գյուղատնտեսության ոլորտում որոշակի սուբսիդավորման մեխանիզմների մշակմանը և կիրառմանը»:
«Ելք» խմբակցությունը Հարկային օրենսգրքում փոփոխություններ կատարելու նիստին է պատրաստվում։ Մանե Թանդիլյանը ասաց, որ այն տեղի կունենա փետրվարի 16-ին:
Տես ավելին՝ https://www.azatutyun.am
Նոր Հարկային օրենսգիրքը հարվածում է ՏՏ ոլորտին և դժգոհություն է առաջացրել բնագավառում․ Կարեն Վարդանյան
Հայաստանի իշխանությունների նախաձեռնությամբ այս հունվարի 1-ից ուժի մեջ մտած նոր Հարկային օրենսգիրքը «հարվածում է տեղեկատվական տեխնոլոգիաների ոլորտին և լուրջ դժգոհություն է առաջացրել բնագավառում», այսօր «Ազատության» հետ զրուցում ասաց Ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաների ձեռնարկությունների միության ղեկավար Կարեն Վարդանյանը:
Նա ընդգծեց, որ նոր օրենսգրքով նախատեսված եկամտահարկի ավելացումը 150 հազար դրամից ավելի աշխատավարձ ստացողների համար հարկադրելու է հայաստանյան տնտեսության ամենամրցունակ ճյուղի ներկայացուցիչներին կա՛մ մեծացնել ընկերությունների պահպանման ծախսերը, կա՛մ անցնել ստվեր, կա՛մ թողնել Հայաստանը․ — «Եկամտահարկի այս սանդղակը ըստ էության ուղղակիորեն հարված է IT ոլորտի ամենաբարձր կարգի մասնագետներին, և բոլոր ուղղություններով ինքը կա՛մ վնաս է տալիս IT բիզնեսին, կա՛մ ստիպում ա IT բիզնեսը գնա ստվեր, կա՛մ ստիպում է, որ մարդը արտագաղթի, գնա դուրս, երեք անգամ ավելի աշխատավարձ ստանա: Ճիշտ է, դրսում հարկերը ավելի բարձր են, բայց քանի որ աշխատավարձի չափը մի քանի անգամ ավելի , այդ մարդու իրական աշխատավարձը էլի աճելու է»:
Հունվար 1-ից առաջ ամսական մինչև 120 հազար դրամ աշխատավարձի դեպքում եկամտային հարկը 24.4 տոկոս էր, 120 հազարից մինչև 2 միլիոնի դեպքում՝ 26 տոկոս: Ամանորին ուժի մեջ մտած եկամտահարկի նոր դրույքաչափերի համաձայն, նախ 120 հազարի շեմը բարձրացվեց 150 հազարի, ու այս հատվածի համար իջեցվեց եկամտահարկը: Մինչև 150 հազար ստացողներն արդեն կվճարեն 23 տոկոս: Սակայն բարձրացվեց 150 հազարից մինչև 2 միլիոն ստացողների եկամտահարկը՝ 26 տոկոսից այն դարձել է 28 տոկոս: Ամսական 2 միլիոն դրամից բարձր աշխատավարձ ստացողների դեպքում եկամտահարկը նույնն է մնացել՝ 36 տոկոս:
«Դժգոհություն կա, բայց այդ դժգոհությունը ո՞նց կարտահայտվի․ մարդիկ փողոցո՞ւմ կարտահայտեն այդ դժգոհությունը, թե՞ իրենց ճամպրուկները կհավաքեն, թռնելու տոմս կառնեն, թե՞ ինչ կանեն, ես դժվարանում եմ ասել», ֊ նշեց Վարդանյանը։
Ավելորդ չէ հիշեցնել, որ պարտադիր կուտակային կենսաթոշակային համակարգի դեմ 2013 թվականին ծավալված բողոքի զանգվածային ակցիաների մասնակիցների մեջ բազմաթիվ էին հենց տեղեկատվական տեխնոլոգիաների ոլորտի ներկայացուցիչները: Ի դեպ, այդ համակարգը, որի կիրարկումը այն ժամանակ իշխանությունները ստիպված հետաձգեցին, ուժի մեջ է մտնելու այս հուլիսի 1-ից, և 1974 թվականի հունվարի 1-ից հետո ծնված բոլոր աշխատող քաղաքացիների համար պարտադիր կդառնա, ինչը, բնականաբար, լրացուցիչ ծախս է:
Տնտեսագետ Վահագն Խաչատրյանի խոսքով, ակնհայտ է, որ իշխանությունների նախաձեռնած հարկային փոփոխությունները նպատակ ունեն ավելի շատ գումար կորզել միջին խավից․ — «Ամբողջ տնտեսական քաղաքականության ուղղությունը տարիներ շարունակ ուղղված է եղել միջին խավին՝ որպեսզի չձևավորվի: Քաղաքական նպատակ է հետապնդում: Հակառակ դեպքում միջին խավը միշտ այդ ամեն ինչից դուրս կլիներ: Ի վերջո, ինքն է լոկոմոտիվը տնտեսության, ինքն է շարժիչ ուժը նորմալ ժողովրդավարական շուկայական տնտեսության: Իսկ նման համակարգերում, ավտորիտար համակարգերում ինքը միշտ խանգարող է լինում, որովհետև իր ակտիվությունը միշտ իշխող համակարգին խանգարում է: Դրա համար սլաքը ուղղվում է իրեն, որ ինքը երբևիցե չկարողանա մեջքը ուղղի, հանգիստ հանդես գա, եկամուտները շատացնի, նաև քաղաքական նպատակներ, տեսակետներ ու մոտեցումներ իր առջև դնի»:
Կարեն Վարդանյանն այսօր ասաց, որ իրենք դեռ մեկ տարի առաջ էին կառավարության առջև հարց բարձրացրել, որ եկամտահարկի նման բարձրացումը խնդիրներ կհարուցի իշխանությունների կողմից ռազմավարական հռչակված ոլորտում, սակայն, փաստորեն, իրենց ձայնը, փաստարկները անտեսվել են․ — «Իրենք ասում են՝ մենք ստիպված ենք․․․ Երկիրը մտել է անիմաստ պարտքերի տակ, հիմա ժամանակն է այդ պարտքերը վճարելու: Պարտատերը ասում ա՝ ախպեր ջան, ցույց տուր որտեղից ես վճարելու: Ու ինքը փոխանակ օլիգարխներին բերի դաշտ, մի երկրում, որտեղ 60 տոկոսը ստվեր ա, էդ 60 տոկոսը բերի դաշտ և այդտեղից հարկի, իրա պարտքերը վճարի, ինքը գնում ա ամենահեշտ ճանապարհով․ ասում ա՝ ով ա սպիտակ դաշտում աշխատում ու գնում ա դրան մորթում ա: Ոնց որ, ասենք, կով ունենաս, որը կաթ ա տալիս, գնաս ոտը կտրես, ինչ ա թե միս ա պետք»:
Տես ավելին՝ https://www.azatutyun.am